امروزه فناوری نقش بسیار مهمی در برآوردن نیازمندیها و کارکردهای اجتماعی دارد و از آنجایی که تحقق کارکردهای یادشده مستلزم ارتباط مؤثر فناوری با دیگر ارکان نظامهای اجتماعی است، توسعه به اشکال مختلف با ایجاد تغییرات فراگیر در ابعاد اجتماعی، فنی، اقتصادی و ... به وقوع میپیوندد. به همین خاطر بیراه نیست اگر از تغییرات فناوری، به عنوان «تغییرات نظاممند» یاد کنیم که حاکی از نوعی تحول در شاکله و کلیت و ماهیت نظامهای اجتماعی-فنی دارد. به بیان دیگر، به دلیل در هم تنیدگی مفهوم نوآوری و فناوری با ساختارهای اجتماعی، فرآیند توسعه آن از دیدگاه جامعهشناسی، چیزی به مراتب فراتر از ماهیت فنی آن و صرفاً معطوف به کاربردی خاص میباشد و فرآیند توسعه فناوری، همراهی تغییرات بافت اجتماعی را نیز در بر میگیرد. فرآیند گذار فناورانه یا نوآوری در نظام شامل تغییر از یک ساختار اجتماعی-فنی به ساختاری دیگر میشود که افزون بر محصول، نوآوریهای فرآیندی و جایگزینی فناوری، شامل تغییرات در تجربه کاربران، بازارها، سیاستها، مقررات و قواعد، فرهنگ، زیرساختها، شیوه زندگی، مدیریت بنگاهها و مفاهیم فرهنگی نیز میشود. به طور خلاصه فرآیندهای گذار در نظامهای اجتماعی-فنی را میتوان با چهار ویژگی شناخت. این چهار ویژگی عبارتند از: ۱-تغییر بنیادی چندبعدی؛ ۲-فرآیندهای بلندمدت؛ ۳-بازیگران چندگانه؛ ۴-نهادهای به یکدیگر وابسته و مرتبط. در نتیجهگیری مقدمه، به طور خلاصه میتوان گفت که چشمانداز چندسطحی چهار مرحله را در فرآیند گذار از هم تفکیک میکند که هر یک چندین دهه به طول میانجامد: مرحله اولیه، نوآوریهای اساسی در کانون در حواشی رژیم به وجود میآید، شبکههای نوآوری هنوز بیثبات، نااطمینان، تجربی و شکننده هستند. تنوع طراحیها زیاد است، اما بسیاری از آنها به شکست منجر میشوند. در مرحله دوم، نوآوری وارد بازار-کانون میشود که منابعی برای توسعه بیشتر در اختیارشان میگذارد. برای مطالعه بیشتر لطفا به فایل کتاب مراجعه کنید.